مذاکره با خاطرات کار آسانی نیست!

مردم می‌گن شخصیت هر آدمی تغییرناپذیره ولی اغلب این نقابه که بدون‌تغییر باقی‌می‌مونه و نه شخصیت، و در زیر این نقابِ غیرقابل‌تغییر موجودی هست که دیوانه‌وار در حال تکامله و به شکل غیرقابل‌کنترلی ماهیتش تغییرمی‌کنه. 

من زندگی خلاف جربان رو انتخاب کردم، نه فقط به این خاطر که جریان عادی حالم رو به‌هم‌می‌زنه، بیشتر به این دلیل که منطق جریان برام زیر سواله. حتا مطمئن نیستم که این جریان اصلن وجودداشته‌باشه! چرا باید خودم رو به چرخ زنجیرکنم وقتی خود چرخ یه وسیله‌اس، یه اختراع. یه رویای عمومی برای به بردگی‌کشیدن ما...؟ #کتاب‌ستان 

• جزء از کُل - نوشته‌ی استیو تولتز

پرهیز از مطالعه

اگر احساس می‌کنید در زندگی‌تان گیر کرده‌اید یا در هنرتان دچار وقفه شده‌اید، هیچ جهشی بیش از یک هفته پرهیز از مطالعه نمی‌تواند کمکتان کند. خودداری کامل از هرگونه مطالعه. کلمات برای بیشتر هنرمندان مانند قرص‌های کوچک آرامش‌بخش است. هر روز میزان معینی از رسانه‌ها را می‌بلعیم. بلعیدنی که مانند چربی به جداره‌ی وجودمان می‌چسبد. بدون این‌گونه آشفتگی‌ها دیگر بار به عالم حسی فرو می‌رویم. پرهیز از مطالعه، ما را به سکوت درونمان می‌افکند... [در تاریکی است که چشم شروع به دیدن می‌کند. تئودور روتکه] #کتاب‌ستان 

• راه هنرمند، نوشته‌ی جولیا کامرون 

+ [یک هفته بدون کتاب، وبلاگ، اینستاگرام و فیلم و سریال (یه خودکشیِ فرهنگی!) - تا سه‌شنبه 10 اسفند]

بازیابی حس هویت

کارِ درونی موجب دگرگونیِ بیرونی می‌شود...؟ شفای خلاقیت تمرینی است برای ذهنی باز و گشوده داشتن. بقا در سلامتِ روان نهفته است و سلامتِ روان در توجه داشتن. خواه موفقیت و خواه شکست، حقیقت زندگی واقعن ربطی به کیفیت آن ندارد. کیفیت زندگی همواره به تواناییِ سرخوشی بستگی دارد، و قابلیتِ سرخوشی ناشی از توجه داشتن است. (به حیاتی که پیشِ روی شماست، با علاقه‌مندی توجه کنید؛ به مردم و چیزها و ادبیات و موسیقی... زندگی آنقدر غنی است که اندازه ندارد. سرشار از گنج‌ها و جان‌های زیبا و مردمان جالبِ توجه. خودتان را فراموش کنید! - هنری میلر) پاداشِ توجه همواره شفاست. همه‌ی ما به طرزی وصف‌ناپذیر تنهاییم و توجه بیش از هرچیز، عملی است که اتصال می‌آورد. [از شتاب خویش بکاهید و از زندگی کام بجویید. با شتاب، نه تنها صحنه‌ها و منظره‌ها را بلکه حتی این حس را که به کجا می‌روید و چرا، از دست می‌دهید. اِدی کانتور] #کتاب‌ستان 

• راه هنرمند، نوشته‌ی جولیا کامرون

بازیابی حس امنیت

هنرمندان سایر هنرمندان را دوست دارند. هنرمندانِ سایه‌وار به سوی طایفه‌ای که به آن تعلق دارند کشیده می‌شوند، اما نمی‌توانند مدعی حق حیات خود باشند. اغلب اوقات جسارت، نه استعداد، یک انسان را هنرمند و انسانی دیگر را هنرمندی سایه‌وار می‌سازد. برای حرکت از قلمرو سایه‌ها به تلألو خلاقیت، هنرمندان سایه‌وار باید بیاموزند خودشان را جدی بگیرند. باید با تلاشی ملایم و سنجیده، از هنرمند خردسال درون خویش مراقبت کنند. اشتباهات لازم‌اند! لغزش‌ها طبیعی‌اند. این‌ها گام‌های یک بچه‌اند. آنچه باید از خود بخواهیم پیشرفت است، نه کمال. [شفای خود را نخستین اولویت زندگی‌تان سازید. رابین نوروود] #کتاب‌ستان 

• راه هنرمند، نوشته‌ی جولیا کامرون

شوقِ دیدن

حیف که ما آدمای امروزی، به‌جز معجزه‌ی تصور کردن، شوقِ دیدنِ چیزای تازه تو مسیرِ سفر رو هم تو وجودِ خودمون کُشتیم! عشقِ دیدنِ چیزای نو و لذت بردن از آهسته رفتن و قشنگیِ منتظر موندن واسه دیدنِ جاهای ندیده... #کتاب‎ستان

• جنس ضعیف - اوریانا فالاچی

جیرجیرک

من در انفرادی دنبال خودم گشتم. هرکس که ساختن زندان انفرادی به کله‌اش زده، آدم جالبی بوده و خوب می‌دانسته با آدم‌ها چه‌طور بازی کند. یعنی درست‌تر آن است که بگوییم می‌دانسته آدم بهترین دشمنِ خودش است. لازم نیست او را کتک بزنند یا زیر شکنجه لت‌وپارش کنند. بهترین راه این است که خودش را با خودش تنها بگذارند تا خودش دَخلِ خودش را بیاورد. #کتاب‎ستان

• جیرجیرک - نوشته‌ی احمد غلامی - نشر چشمه

+ من شیفته‌ی جزییاتم؛ همینکه ناخوانده بابت بافت و رنگ کاغذِ کتاب عاشقش شدم، مثال خوبی‌ست. هم‌نامی‌مان هم بماند... گاهی حس می‌کنم گیله‌مردی چوب‌بُرم! از همان‌هایی که پیش از بریدن درخت، دست می‌کشند به تنه‌اش و ساعت‌ها به پایش حرف می‌زنند. چهار سال سروکله زدن با کاغذ و مقوا و دغدغه‌ی جنس، گِرَم، رنگ، بافت و مارکش را هم داشتن، این حس را مضاعف کرده است. 

نقد منصفانه

خواندن نوعی گفتگوست. ممکن است تصور شما کاملن برخلاف این گفته باشد، به این دلیل که تمام حرف‌ها را نویسنده می‌زند و خواننده چیزی برای گفتن ندارد. اما در حقیقت، خواننده کسی است که کلام آخر را می‌گوید. نکته‌ی مهمی که باید رعایت شود آداب گفتگو و آیین فکری است. خواننده موظف است در مورد مطالب نویسنده قضاوت کند، اگر نمی‌تواند بگوید که "من موافقم" لااقل باید دلیلی برای مخالفت و یا مسکوت گذاشتن موضوع داشته باشد. توصیه‌ی بیکن به خواننده را به خاطر آورید که می‌گوید: کتاب را بخوانید اما نه به منظور انکار، پذیرش، مسلم شمردن و یا یافتن جای بحث و گفتگو در آن. بلکه به نیت تأمل و سنجیدن آن را بخوانید. اما لازمه‌ی نقد این است که مخاطب ابتدا به‌طور کامل نوشته را بخواند و مهم‌تر از آن، مطالب را بفهمد و سپس نقد و بررسی کند. در واقع قبل از گوش دادنِ کامل به مطلب و کسب اطمینان از فهم آن، شروع به پاسخگویی نکنید. 

قبل از اینکه یکی از این سه عبارت، یعنی، "من موافقم" ، "من مخالفم" و یا "من قضاوت مشروط می‌کنم" را اظهار کنید باید با اطمینان منطقی بتوانید بگویید که "من آن را فهمیده‌ام". این سه عبارت تمام آرای انتقادی ممکن را دربرمی‌گیرد. امیدواریم تصور نشود که انتقاد کردن همیشه به معنی مخالفت کردن است، عمومن چنین برداشت اشتباهی دارند. موافقت نیز دقیقن مانند مخالفت، قضاوتی انتقادی محسوب می‌شود. موافقت بدون فهمیدن نشانه‌ی بی‌خردی و مخالفت بدون فهمیدن علامت پررویی است. 

بسیاری از مردم انتقاد کردن را با مخالفت کردن اشتباه می‌گیرند (حتا انتقاد سازنده را مخالفت می‌پندارند.) و در نهایت بی‌توجهی به قاعده‌ای صحیح و معتبر که می‌گوید: همان‌طور که می‌خواهی با تو رفتار شود با دیگران رفتار کن. که متاسفانه هیچ‌کس در عمل از آن پیروی نمی‌کند و تنها در حد گفته باقی می‌ماند. 

خلاصه‌ی قواعدی که خواننده برای پاسخگویی به نویسنده باید دنبال کند: اولین قاعده خواننده را ملزم می‌کند که عمل فهمیدن را قبل از انتقاد کردن انجام دهد. دومین قاعده از وی می‌خواهد که ستیزه‌گر و اهل مجادله نباشد. سومین قاعده از او می‌خواهد که به مسأله‌ی عدم توافق در مورد مطالب علمی به عنوان چیزی که عمومن قابل حل است نگاه کند. یعنی برای مخالفتش دلیل بیاورد، در نتیجه نه‌تنها مسائل ذکر می‌شوند بلکه روشن نیز می‌گردند. تمام امیدها برای حل مسائل در این قاعده نهفته است. (توجه شود که این قاعده در خصوص مطالب علمی‌ست و نه بیان نظرات شخصی و عقاید فردی نویسنده؛ با ارائه‌ی دلیل برای قضاوت‌های انتقادی خود، میان دانش حقیقی و عقاید صرف شخصی تفاوت قائل شوید.) #کتاب‎ستان

• چگونه کتاب بخوانیم - مارتیمر جی.آدلر ، چارلز ون دورن - ترجمه‌ی محمد صراف تهرانی - انتشارات آستان قدس رضوی

بزدل مباش!

دیگر خود را به رویا مسپار. نه، مگر رویایی در بیداری؛ روشن، مشخص و بی‌آشوب. دیگر شکنجه‌ی خود کافی‌ست؛ آنچه باید کرد را انجام ده. پیشاپیش در هذیان آن غرق مشو و پس از آن هم تا بی‌نهایت در اندیشه‌اش نباش. آماده‌ی همه چیز باش، به خودت اعتماد داشته باش و این بهترین درمان است. [برداشتی اندک دگرگون شده از جان شیفته‌ی رومن رولان] #واژه‌بافی #کتاب‌ستان

یک رمان پاریسی

در ادامه‌ی مطلب، سطرهایی از کتابی که می‌خوانم را نقل خواهم کرد. به مرور در همین پست بر نقل‌قول‌ها افزوده خواهد شد. #کتاب‎ستان

• جانِ شیفته - رومن رولان - ترجمه‌ی م.ا.به‌آذین - انتشارات دوستان 

آنت و سیلوی: بخش اول

میان زنان و مردان یک عصر، هم‌ترازی وجود ندارد (شاید هرگز هم وجود نداشته است). نسل زنان، در قیاس با نسل مردان، همیشه به اندازه‌ی یک عمر پیش یا پس افتاده است... زنان امروزین در کار به چنگ آوردن استقلال خود هستند. مردان سرگرم گواریدن آن‌اند... 

***

همیشه تاریخِ حوادث یک زندگی را می‌نویسند. اشتباه می‌کنند. زندگی راستین، زندگی درونی است. 

***

کار: یگانه عنوان شرف راستین! نیرو و شادی فطری انسان آفرینش‌گر، یعنی تنها کسی که به‌راستی زنده است. یگانه کسی که در نیروهای جاودانی سهیم است. چنین کسی خود را در فعالیت تولیدکننده، خواه حقیر باشد و خواه پُرتوان، برای جامعه‌ی زندگان درمی‌اندازد. 

***

خطای او در فهمیدن نبود. خطای او در آن بود که عمل نکرد. همه چیز فهمیدن، و عمل کردن... 

و او به آنت می‌گوید: پایداری کنید! غریزه‌ی قلبی شما مطمئن‌تر از وسواس آری و نه‌ی من است. شما پسری دارید. به او بگویید تنها به همین بس نکند که همه چیز را بسنجد، همه چیز را دوست بدارد. بگذار ترجیح دهد! عادل بودن خوب است. ولی عدالت راستین در برابر ترازوی خود نمی‌نشیند که بالا و پایین رفتن کفه‌ها را نگاه کند. داوری می‌کند و حکم را به اجرا می‌گذارد. 

***

چه می‌توان دانست که آدمی تا چه حد می‌کوشد خود را فریب دهد؟ و مردم از دیدن آنچه در ایشان مایه‌ی اضطراب است پرهیز می‌کنند... آنت بهتر آن می‌دانست که از این دریای درونی بی‌خبر باشد. 

***

چیزی نمانده بود که خود نابود شود. ولی جوانی همراه با تندرستی از انعطافی بس شگرف برخوردار است! زه هر قدر که بیشتر کشیده باشد، تیرِ زندگی دورتر پرتاب می‌شود. 

***

آنت دل‌باخته‌ی خواهر تازه کشف کرده‌ی خود گشته بود. و او را چندان نمی‌شناخت! اما، همین که یکی را دوست داشتیم، همین به یقین نشناختن جاذبه‌ی دیگری است. راز ناشناخته بودن بر دلرباییِ آنچه به گمان خود می‌شناسیم افزوده می‌شود. آنت، از سیلوی که تازه یک‌بار دیده بود، جز آنچه پسندش افتاده بود نمی‌خواست چیزی را در نظر گیرد. 

***

دیگر این‌بار نیت خصمانه‌ای نداشتند. برعکس، خواهان آن بودند که با هم یک‌رو باشند... اما، البته، نه به تمامی! چه، می‌دانستند که در هر کسی چیزهایی است که نباید آشکار کرد. هم اگر پای عشق در میان باشد؟ خاصه وقتی که پای عشق در میان است! اما، به درستی، آن چیزها کدام است؟ هر یک از آن دو، در همان حال که راز می‌گفت و راز می‌نهفت، به تجربه، کورمال، حد و مرز آنچه را که محبت آن دیگری تحمل می‌توانست کرد می‌جست. و ای بسا راز دل که راست و بی‌پرده آغاز می‌گشت، اما در نیمه‌راه یک جمله به نوسانی مردد درمی‌افتاد و نرم و نازک به صورت دروغکی ادامه می‌یافت. آنان یکدیگر را نمی‌شناختند؛ از بسیاری جهات معمایی گیج‌کننده برای هم بودند: دو سرشت، دو جهان بیگانه به هر حال. 

***

نترس! اجحاف نخواهم کرد...

اجحاف نخواهد کرد؟ برای چه نکند؟ اجحاف کردن چیز خوشایندی است! هرچه باشد، زندگی جنگ است. آن که غالب شود همه حقی دارد. و مغلوب اگر بدان رضا دهد، لابد نفعی در آن می‌بیند! 

***

اوه! این همه را به زبان نمی‌توان اعتراف کرد! هر کسی در نهان، پنج یا شش غول کوچک در خود پرورش می‌دهد. و این چیزی نیست که مردم بدان مباهات کنند، بلکه خود را به ندیدن می‌زنند، اما هیچ شتابی هم ندارند که شرّ آن‌ها را از سر خود واکنند...

................................................................................

آنت و سیلوی: بخش دوم

ولی، با همه‌ی خواستشان که همه چیز را ببینند و همه چیز را داشته باشند، در پایان همچنان معمایی برای یکدیگر باقی مانده بودند. و بی‌شک هر موجودی برای دیگری معمایی است؛ و همین خود موجب کششی می‌گردد. ولی چه‌بسا چیزها در هر کدامشان که دیگری هرگز نمی‌توانست بفهمد! البته، به هم می‌گفتند (چه بر این نکته آگهی داشتند): فهمیدن، چه تاثیری دارد؟ فهمیدن، توضیح دادن است. برای دوست داشتن، نیازی به توضیح نیست... 

با این همه، فراوان تاثیر دارد! این تاثیر را دارد که اگر نفهمی، کاملن در اختیار نمی‌گیری. 

***

هر چیزی همان است که هست. هرچه را، همان‌گونه که هست باید پذیرفت. سیلوی کسی نبود که از هزار بلهوسی که در درونش می‌گذشت آشوبی به دل راه دهد! می‌آیند و بعد هم می‌روند. هر چیزِ خوب و خوشایند ساده و طبیعی است. آنچه هم که نه خوب است و نه خوشایند، درست به همان اندازه طبیعی است. 

***

"من منم. تو تویی. با هم مبادله می‌کنیم. دست بده! از حرفمان دیگر برنمی‌گردیم." میانشان یک هبه‌ی دوجانبه، یک قرارداد ناگفته، نوعی زناشویی سرمی‌گرفت که به‌ویژه از آن رو معتبر و نافذ بود که هیچ فشار بیرونی (نه تعهدِ نوشتنی و نه جزای شرعی یا عرفی) بر آن سنگینی نمی‌کرد. و این که تا بدان حد با هم متفاوت بودند چه اهمیت داشت؟ این‌که پنداشته می‌شود بهترین پیوندها بر پایه‌ی دمسازی یا تضادها بنا می‌گردد اشتباه است. نه این و نه آن، بلکه بر پایه‌ی یک جنبش درونی، چیزی مانند این‌که: خودم انتخاب کرده‌ام، می‌خواهم و عهد می‌کنم. 

***

چیزی را که از آنِ خود ما نیست (روحِ آزاد را) نمی‌توان نثار کرد. روح آزاد من، از آنِ من نیست. این منم که از آنِ روح آزادم هستم. من در آن نمی‌توانم تصرف کنم... حفظ آزادی خود بسی مهم‌تر از آن است که حق باشد، وظیفه‌ی دینی است. 

***

تن را نثار کردن و اندیشه را برای خود نگه‌داشتن؟ نه، همچو چیزی نمی‌توانست باشد. این خیانت می‌شد!... 

***

خب، نباید از مردم بیش از اندازه توقع داشت! مردم اگر در زندگی یک‌بار در راه عدالت مبارزه کنند، دیگر از نفس می‌افتند. اوه! دست کم روزی در زندگی خود عادل بوده‌اند. و باید از ایشان منت داشت. به هر حال خودشان از خود ممنون‌اند. 

***

همچنان که فیلسوف گفته است، "جهش زندگی" محدود است. هرگز در یک آن از همه سو اعمال نمی‌شود. نادراند، بی‌اندازه نادراند، جان‌هایی که راه می‌روند و گرداگرد خود روشنی پخش می‌کنند. بیشتر کسانی که توفیق یافته‌اند تا فانوس خود را برافروزند (و چنین کسانی بسیار نیستند!) روشنایی چراغ خود را به یک نقطه، تنها به یک نقطه پیشِ روی خود متوجه می‌کنند؛ و بیرون از آن دیگر هیچ نمی‌بینند. حتی گویی که پیش‌روی در یک جهت تقریبن همیشه به بهای پس‌روی در جهت دیگر به دست می‌آید. 

***

آنت نیاز دگرگون شدن و ثابت ماندن، این دو غریزه‌ی سوداییِ هر زندگی نیرومند را، کاملن و با اصراری یکسان در خود حس می‌کرد. ولی، گاه این غریزه و گاه آن دیگری، به گمان آن‌که مورد تهدیداند، به نوبت در او سرکشی می‌کردند... 

"ولی من دلم می‌خواهد که در ازای نثار محبت یکرویه از دوجانب، هرکس این حق را برای خود محفوظ بدارد که بر مقتضای روح خود زندگی کند، در راه خاص خود گام بردارد، حقیقت خاص خود را بجوید، و اگر لازم افتد زمینه‌ی فعالیت خاصی برای خود تامین کند، و در یک سخن، قانون خاص زندگی روحی خود را مجری بدارد و آن را فدای قانون کسی دیگر، اگرچه هم گرامی‌ترین کس باشد، نکند. زیرا هیچ آفریده‌ای حق ندارد روح دیگری را در پای خود و یا روح خود را در پای دیگری قربانی کند. این کار جنایت است."

***

من، به‌خاطر عشق، همه کار می‌کنم. ولی اجبار مرا می‌کشد. و همان اندیشه‌ی اجبار می‌تواند مرا به سرکشی وادارد... نه، پیوند دو تن نباید به زنجیر کشیدن دوجانبه باشد. باید یک شکفتگی دوگانه باشد. من می‌خواهم که هر کدام، به جای آن‌که بر رشد آزادانه‌ی دیگری حسد برند، با شادی بدان کمک کنند. 

................................................................................

دیگران را نمی‌توان خوب شناخت، مگر از این راه که آنان را در حین فعالیت هر روزه که تارهای اراده کشیده شده است و حرکات و رفتار به صورتی طبیعی نمودار می‌شود ببینند. 

***

درسی که دل به بهای رنج و شادی خود مطالعه نکرده باشد، درست فراگرفته نمی‌شود. واژه و واقعیت از یک قماش نیستند. و چه‌بسا که شخص آنچه را که خوانده است در زندگی بیابد و آن را بازنشناسد. 

***

دانش دوست‌ترین زنان هرگز در آنچه می‌خواند خود را به تمامی از یاد نمی‌برد؛ جریان درونی‌اش بیش از اندازه نیرومند است. 

چرا تصمیم‌های سال جدید نتیجه نمی‌دهند؟

اهمال، تمایل به عقب انداختن کارهای ناخوشایند اما ضروری است. اهمال کردن کار ابلهانه‌ای است، چراکه هیچ پروژه‌ای قرار نیست به‌خودیِ‌خود کامل شود. ما می‌دانیم انجام یک کار سودمند است، پس چرا دائمن آن را به روز دیگری موکول می‌کنیم؟ به خاطر وجود بازه‌ی زمانی بین کاشت و برداشت. پُر کردن این فاصله نیازمند میزان زیادی قوای ذهنی است. اراده مثل باتری است، حداقل در کوتاه‌مدت این چنین است. اگر تحلیل برود، تلاش‌های آینده به شکست محکوم خواهند بود. این یک مفهوم بنیادی است. اراده و خویشتن‌داری چیزی نیست که بیست‌وچهار ساعت در خدمت تو باشد. نیاز به ترمیم و بازسازی دارد. اما خبر خوب این است که برای به‌دست آوردن آن تمام کاری که نیاز دارید انجام بدهید، افزایش قند خون و استراحت است. فوت‌وفن‌هایی که تو را سرپا نگه می‌دارد: حذف کردن عوامل حواس‌پرتی و در نهایت موثرترین لمِ کار تعیین ضرب‌العجل است. ضرب‌العجل‌های شخصی تنها زمانی کاربرد دارد که فعالیت‌ها را گام‌به‌گام قسمت‌بندی کنیم و برای هر قسمت یک موعد مخصوص معین کنیم. به همین دلیل، تصمیم‌های مبهم در سال نو غالبن محکوم به شکست‌اند. #کتاب‎ستان

• هنر شفاف اندیشیدن - رولف دوبلی